Consciëntieusheid, de persoonlijkheidstrek voor succes (en onrust)

Ondanks dat deze benaming bijna niet uit te spreken valt, is het één van de meest onderzochte persoonlijkheidstrekken aller tijden. 

Want wat maakt nou dat de ene persoon netjes en gedisciplineerd werkt terwijl de ander niet vooruit te branden is? 

En waarom heeft de ene de zelfbeheersing om het bij één snoepje te laten en moet de ander de hele zak leegtrekken? 

Welkom in de wondere wereld van persoonlijkheidspsychologie. Vandaag ga je leren over Consciëntieusheid en waarom het belangrijk is om te weten hoe het gesteld is met jouw score op deze trek. 

Een hogere mate van Consciëntieusheid gaat namelijk wel samen met een hele reeks aan voordelen. Het vergroot je kans op succes. Zowel in materiële zin, sociale status, als ook mogelijk meer succes in (duurzame) relaties. 

Daarnaast zijn de verbanden met een goede gezondheid en levensverwachting kraakhelder. Klinkt bijna te mooi om waar te zijn, toch?

Dan heb je goed opgelet bij onze andere blogs! Geen enkele score op een persoonlijkheidstrek is per definitie goed of fout. 

Je zult goed om moeten leren gaan met de score die jou toebedeeld is, alleen dan zul je echt succesvol zijn. 

Zo heeft een hogere Consciëntieusheid wel degelijk nadelen. Mensen die hier hoger op scoren zijn gevoeliger voor schaamte en perfectionisme, en ervaren sneller schuldgevoelens en zelfkritiek. 

In zéér hoge scores is er een kans dat Consciëntieus gedrag doorslaat in dwangmatig en obsessief gedrag. Je ziet dus dat het belangrijk is dat je leert omgaan met jouw Consciëntieusheid, ongeacht je score op deze verdeling!

Alvast benieuwd naar jouw score op Consciëntieusheid? Maak alvast jouw test en krijg inzicht in deze én alle andere hoofd- en sub eigenschappen van de Big Five, waaronder meegaandheid, extraversie, neuroticisme en openheid voor ervaringen.

Wat is de betekenis van Consciëntieusheid?

Consciëntieusheid is de persoonlijkheidsdimensie die ons het meeste vertelt over prestatie. 

Het omvat zaken als: discipline, verantwoordelijkheidsgevoel, ordelijkheid, ijver en impulscontrole. Met andere woorden, het zegt iets over hóe je de dingen doet (of niet..). Een ander woord voor Consciëntieusheid is “plichtsgetrouwheid”.

Mensen die hoog scoren op Consciëntieusheid voeren hun plannen uit, handhaven orde en hebben een hekel aan tijdsverspilling. Plichtsgetrouw presteren betekent niet alleen dat je je verantwoordelijk voelt ten opzichte van bijvoorbeeld een opdrachtgever, maar ook ten opzichte van jezelf.

Verhouding tot persoonlijkheidstrekken

Consciëntieusheid vertelt ons vooral iets over je capaciteit voor hard én zorgvuldig werken. Dan raad je misschien al wat voor combinatie deze trek maakt met de andere trekken? 

Als je graag nieuwe dingen leert (Openheid voor ervaringen), kan een hogere Consciëntieusheid ervoor zorgen dat je dit ook netjes en gestructureerd aanpakt. Zo niet, dan begin je waarschijnlijk aan duizend dingen, maar maak je géén af. Herkenbaar? 

Dan hebben we nog een interessante combinatie met emoties. Als jij veel negatieve emoties ervaart (Neuroticisme), dan slaat dit met een hogere Consciëntieusheid snel om in controledwang. 

Als je weinig negatieve emoties ervaart én weinig Consciëntieus bent, dan ben je erg relaxed en dus ook niet snel te motiveren. Als jij veel positieve emotie ervaart (Extraversie) ga je erg enthousiast door het leven. In combinatie met Consciëntieusheid ervaren mensen je dan als een echte aanpakker die ook efficiënt werkt.

Wat zijn de facetten van Consciëntieusheid? 

De persoonlijkheidstrek Consciëntieusheid is niet zomáár bedacht. Net zoals met de andere Big Five persoonlijkheidstrekken is er veel onderzoek gedaan naar wat hieronder valt. 

Zo zijn er een aantal aspecten (we noemen ze facetten in de psychologie) van Consciëntieusheid waar de meeste onderzoekers het over eens zijn:

Industriousness (bedrijvigheid) - ‘het zijn van een bezige bij’: 

• Competence/self-efficacy (competentie); het hebben van vertrouwen in het eigen kunnen en het omgaan met uitdagingen in het leven. 
• Achievement striving (prestatiegerichtheid); mate van perfectionisme en het stellen van hoge eisen. 
• Self-discipline/willpower (discipline); de vastberadenheid om door te gaan.
  
  Orderliness (geordendheid) - hoe zeer je waarde hecht aan orde en netheid en je ergert aan chaos.
• Organizing (georganiseerd); mate van georganiseerd en planmatig te werk gaan, zoals het werken met een weekplanning.
• Duty/obligation (plichtsbesef); verantwoordelijkheidsgevoel naar jezelf, naar anderen en de bredere samenleving.
• Deliberate/cautious (doordacht en voorzichtig); niets wordt aan het toeval over gelaten!

6 voordelen van een hoger(e) Consciëntieusheid 

We hebben het al eerder benoemd, uit onderzoek blijkt een hogere Consciëntieusheid in het algemeen een flink aantal voordelen te hebben:

1. Je leeft gezonder en hebt een langere levensverwachting doordat je meer gezond gedrag vertoond en minder verslavingsgevoelig bent. 
   
   
2. Over het algemeen heb je betere en duurzamere relaties doordat je meer moeite doet voor de relatie en je plichtsgetrouw handelt binnen je relatie. 
   
   
3. Je ervaart over het algemeen meer welbevinden en levenstevredenheid omdat je jezelf hiervoor verantwoordelijk stelt en autonome persoonlijke doelen nastreeft.  
   
   
4. Je bent beter in staat je psychologische basisbehoeften te vervullen wegens need seeking en need crafting. 
   
   
5. Er is een grotere kans op betere schoolprestaties en meer werelds succes omdat je harder werkt en minder verzuim vertoont vanwege je hoge verantwoordelijkheidsgevoel. 
   
   
6. (Carrière)succes omdat je simpelweg meer doet en meer gedaan krijgt.
   
   

8 voordelen van een lager(e) Consciëntieusheid 

Niet getreurd als je wat lager scoort op Consciëntieusheid! Een hogere Consciëntieusheid is niet alléén maar rozengeur en maneschijn. Sterker, nog een lagere Consciëntieusheid heeft ook zeker zijn voordelen:

1. Imperfecte acties kunnen accepteren en sneller tevreden zijn omdat je de lat waarschijnlijk wat lager legt (wat niet per definitie slecht is).
   
   
2. Je bent stressbestendiger door een grotere flexibiliteit (specifiek orderliness), omdat je minder controle en voorbereiding nodig hebt.
   
   
3. Je bent beter in het stellen van prioriteiten, omdat je je kan focussen op noodzakelijke acties inplaats van pure productiviteit.
   
   
4. Je werkt soms wat trager, maar doet wel de juiste dingen. Iemand met een hoge industriousness kan keihard werken, maar in rondjes rennen. 
5. Continu bezig zijn betekent niet dat je ook effectief en efficiënt bezig bent. 
6. Je bent minder gevoelig voor behoeftefrustratie en falen wanneer het even níet lukt. 
7. Op voorwaarde dat de basisbehoeften in gelijke mate vervuld zijn, kan het zijn dat iemand met een lage Consciëntieusheid meer plezier ervaart.
   
   
8. Omdat je minder prestatiedrang ervaart, kan het zo zijn dat het je beter lukt om tijd vrij te maken voor familie en vrienden omdat je niet constant aan het werk bent. Hierdoor kan het weer gemakkelijker zijn om de behoefte aan verbinding ook voldoende invulling te geven. 

Het beste van twee werelden 

We hebben al zo veel besproken dat we kort en krachtig kunnen zijn. Het ideale plaatje is een hoge(re) Consciëntieusheid voor alle voordelen aangevuld met flexibiliteit en stressbestendigheid wanneer het nodig is.

Daarnaast is het belangrijk te bepalen wanneer iets goed genoeg voor jou is, zodat jouw lat niet maar telkens blijft opschuiven en jij slaaf wordt van je eigen perfectionisme.. 

Dat maakt een matig tot hoge ijverigheid toch wel heel voordelig. Je bent dan productief, maar leeft niet om te werken.

Je bent daarnaast over het algemeen plichtsgetrouw, hebt niet de neiging dingen uit te stellen of te verpesten en je maakt graag af waar je aan begint, vrijwel volgens schema.

Ook heb je oprechte belangstelling hoe je meer kunt bereiken in minder tijd en met minder middelen en kan je je consequent concentreren op je taak.

In de volgende twee hoofdstukken gaan we dieper in op hoe je flexibeler uiting kunt geven aan je score op Consciëntieusheid. Zo ben je altijd de baas over je eigen gedrag!

STOP! Heb je op dit moment nog steeds geen idee wat je scoort op Consciëntieusheid? Maak dan éérst de persoonlijkheidtest. Als je nu verder leest loopt je het risico dat je je testresultaten gaat beïnvloeden en dat is zonde. Je houdt hiermee alleen jezelf voor de gek!

6 tips om je Consciëntieuzer te gedragen als je laag scoort 

Je hebt nu misschien je scores terug en hebt net geleerd dat sommige problemen die je ervaart verband houden met een lage score op Consciëntieusheid. Wat nu? 

Geen paniek. Je gaat niet opeens veranderen in een super geordende robot, maar je kunt wel leren omgaan met de valkuilen van een lage score zodat je vaker kunt kiezen voor Consciëntieus gedrag. We geven je een paar tips:

Tip 1 - Focussen op autonome motivatie

Focussen op autonome motivatie: het grootste effect van ijverigheid is motivatie en drive. Door te focussen op autonome motivatie en ergens naartoe te werken of je voor in te zetten wat jij écht leuk en belangrijk vindt en waar jij écht de waarde van inziet, ben jij gemotiveerder en ga jij langer en harder kunnen werken. 

Bedenk ook eens wat het je op de lange termijn oplevert. Hou het grote plaatje voor ogen; kijk naar de voordelen of mogelijke resultaten en kansen die het je opleveren, ook wel zelf geïdentificeerde motivatie. Door vervolgens emotionele betrokkenheid te creëren bij het einddoel - voor de lange termijn - raak je zelf geïntegreerd gemotiveerd.

Nogmaals; het doen van een activiteit omdat het gedrag zelf je plezier en voldoening oplevert en niet omdat het je bepaalde voordelen oplevert of je het belangrijk vindt is de meest duurzame vorm van motivatie.

Zelf geïdentificeerd en geïntegreerd zijn niet de meest optimale vormen van autonome motivatie, maar ook verre van ‘verkeerd’. 

Tip 2 - Cafeïne inname verhogen

Een wat oppervlakkigere manier om motivatie en drive op te krikken bij een gebrek is simpelweg met cafeïne. Cafeïne toont namelijk een positief effect ten opzichte van ijver.

Daarbij geven we wel de context dat wanneer cafeïne jou altijd door de dag heen moet slepen, je waarschijnlijk met de verkeerde dingen bezig bent. Je kan dan beter gaan werken aan je autonome motivatie. Of je slaapkwaliteit..

Echter, al streef je in het grote plaatje wel iets autonooms na; je zal nooit alleen maar dingen doen die je leuk vindt. Mocht je ijver dusdanig laag zijn, dat je over dit soort taken struikelt, kan cafeïne een snelle oplossing zijn.

Tot slot kan cafeïne ook helpen bij het creëren van momentum. Momentum is een grote bepalende factor voor motivatie zoals je gezien hebt bij het bi-directionele verband tussen Consciëntieusheid en competentie. Wanneer het balletje rolt, kan je cafeïne langzaam afbouwen en doorgaan op eigen kracht. 

Tip 3 - Een coach in handen nemen

Verantwoordelijkheidsgevoel speelt een grote rol bij Consciëntieusheid. Bij gebrek kan je je accountability ook halen uit een coach. Een coach kan jou helpen jezelf verantwoordelijk te houden voor je eigen output. 

Wanneer dat de sleutel tot succes blijkt te zijn, is dat altijd een goede investering. 

Tip 4 - Dwingende oplossingen bij keuzevermoeidheid inzetten

Wanneer je goed bent in het plannen maken voor maandag, maar op maandag zelf weer niks uitvoert omdat je last hebt van keuze vermoeidheid (op het moment zelf), kan je dwingende oplossingen gebruiken (impulscontrole) zoals focus boxen of app blockers (wanneer bijvoorbeeld de telefoon je grootste uitdaging is).

Keuze vermoeidheid ontstaat na het oplossen van problemen (keuzes) gedurende de dag. Zo kan je aan het begin van de dag nog zo goed het plan hebben ’s avonds vroeg naar bed te gaan, maar lukt het je ’s avonds niet meer om de juiste keuzes te blijven maken. 

Tip 5 - Dopamine detox inlassen

Dopamine is een neurotransmitter dat naast beloning, geassocieerd wordt met motivatie, daadkracht en focus. Dopamine zet aan tot handelen. Hoewel dopamine je wel degelijk goed laat voelen, heeft dopamine meer te maken met de anticipatie op het najagen van een beloning.

Te weinig dopamine zorgt voor een gebrek aan motivatie, daadkracht en focus. Te veel dopamine zorgt voor warrigheid. Beide werken niet en kunnen leiden tot chaos in je hersenen. 

Dopamine activeert dus het beloningssysteem in de hersenen. Wanneer je iets doet of consumeert dat de afgifte van dopamine stimuleert, voel je je goed. Dit motiveert om die activiteit of consumptie opnieuw op te zoeken om dat gevoel van genot opnieuw te krijgen.

Doe je dit te vaak, gaat je brein wennen aan een verhoogd dopamine niveau, waardoor we steeds vaker deze activiteit of consumptie nodig hebben om hetzelfde niveau van genot te ervaren. 

Controleer en beheer je blootstelling en aanmaak van dopamine (ook wel je tonische dopamine of ‘baseline’). De ‘basis’ (slaap, voeding, beweging en stressmanagement) is daarbij ook belangrijk. Dit zal helpen je ijverigheid te verhogen.

Dopamine kan je namelijk vergelijken met het doorspoelen van een WC. Na het doortrekken is het er even niet. Wil je dus meteen aan het werk nadat je op social media hebt zitten scrollen? Vergeet het maar. 

Doorloop deze cyclus van pieken en dalen doormiddel van goedkope dopamine vaak genoeg en je verpest jouw dopamine gevoeligheid. 

Tip 6 - Verhogen van je ordelijkheid

Je ordelijkheid verhogen is natuurlijk vrij logisch: meer management. Management kan op het gebied van tijd en op het gebied van zaken in zijn algemeen.

Voor timemanagement ga je week-, dag- of zelfs maandplanningen maken. Deze kan je vervolgens gaan uitvoeren met de tips voor ijverigheid.

Voor management in het algemeen ga je overzicht creëren van de huidige stand van zaken. Je bepaalt waar je kan verbeteren en met de tips voor ijver ga je doelgericht aan de slag.

4 tips om ervoor te zorgen dat je hoge Consciëntieusheid je niet in de weg zit

Zie een hoge Consciëntieusheid als een sportpaard. Goed getraind en snel, of juist heel krachtig. Maar wat als de ruiter het paard niet in de hand heeft? 

Dan vlieg je dus vroeg of laat uit de bocht. Of je valt heel hard op je gezicht. Zorg er dus voor dat je je Consciëntieusheid gebruikt, maar wel beteugelt. We geven je wederom wat tips:

Tip 1 - Werk aan je perfectionisme

Iemand met een lagere ijver legt over het algemeen de lat wat lager en is daardoor sneller tevreden. Alhoewel dit soms niet altijd het beste is, is continu stressen dat iets niet goed genoeg is (perfectionisme) dit ook niet.

Wanneer je merkt dat je eisen simpelweg te hoog en onrealistisch zijn, maak eens een lijstje voor jezelf van de voor- en nadelen; wat kost het je en wat levert het je op om naar die 100% te streven? Hoe zou 80% er vervolgens voor je uit zien? Wellicht zie je in dat 100% veel kost en dat 80% alsnog heel goed is, maar minder nadelen met zich meebrengt.

Ook zou je jezelf kunnen afvragen wat je niet hebt als je de 100% niet behaald? En is het wel hebben daarvan het je waard om de nadelen ervan te ondergaan? De druk opvoeren door middel van harde deadlines kan ook helpen om perfectionisme wat los te laten.

Tip 2 - Focus op het proces

Naast het stellen van lagere eisen kunnen we ons ook meer focussen op het proces dan het doel en onze tevredenheid daarover. Kijk dan naar wat er wel goed gaat in plaats van continu naar wat beter kan.

Wellicht maakt dit nog niet eens zozeer dat je de lat lager legt, maar maakt dit het proces wel een stuk prettiger. Dit kan je doen door elke dag 3 dingen op te schrijven die je goed gedaan hebt. Dat kan per ‘project’ of levensdomein, maar ook over het leven in zijn algemeenheid.

Dingen die niet goed gaan wil je vervolgens zien als dingen die NOG niet goed gaan. Daarin zit een groot verschil. Leer deze zaken te zien als leermomenten; the obstacle is the way.  

Tip 3 - Zie flexibiliteit als een deugd

Mensen met een hoge industriousness zijn continu gericht op presteren. Wanneer ze niet presteren, voelen ze zich onrustig, gefrustreerd en incompetent (wel heel overdreven, maar je begrijpt het probleem). 

De boog kan echter niet altijd gespannen zijn. Je flexibeler opstellen door zaken wat meer los te laten kan dan spannend voelen. 

Toch moet je dit niet als iets negatiefs zien. Door (eigenlijk) onbelangrijke dingen los te laten, komt er ruimte om andere (belangrijkere) dingen vast te pakken. Zoals sociaal contact, ontspanning, en plezier.

Tip 4 – Verlaag jouw ordelijkheid

Het verlagen van jouw oderlijkheid is logisch; minder management. Dit doe je door jezelf bewust bloot te stellen door minder/korter voor te bereiden en/of te plannen gekoppeld aan een succeservaring. 

Net als met het verlagen van je meegaandheid doe je dit met kleine stapjes buiten je comfortzone. Begin bijvoorbeeld door flexibel een uur in te plannen met 3 opties in plaats van een compleet leeg uur.

Leer om te gaan met jouw Consciëntieusheid voor meer succes en levensgeluk!

Gefeliciteerd! Als je tot hier hebt gelezen zit het wel snor met jouw Consciëntieusheid! 

Zoals je net hebt gelezen gaat de persoonlijkheidstrek Consciëntieusheid over de output die je levert in je leven. 

Een hogere score heeft meestal meer voordelen, maar je hebt net ook geleerd dat je met een lagere score ook succesvol én gelukkig kunt zijn. 

Alles valt en staat met het goed kennen van jezelf en dit optimaal benut. Zo kun je de valkuilen van jouw score ondervangen en je kwaliteiten juist benutten. 

Ben je nieuwsgierig naar meer tips om beter om te gaan met je Consciëntieusheid? In ons professionele persoonlijkheidsrapport krijg je specifieke tips die afgestemd zijn op jouw score! 

Heb je vragen over jouw Consciëntieusheid score? Laat het ons dan hieronder weten!