Als je je ooit hebt verdiept in persoonlijkheidstesten ben je vast de Big Five tegengekomen, maar misschien heb je ook wel gehoord van Hexaco. Hexaco is namelijk een model dat sterk op de Big Five lijkt, maar er tegelijkertijd net even anders uitziet.
Beide modellen zijn wetenschappelijk onderbouwd en worden serieus genomen in psychologisch onderzoek. Toch zit er een verschil in de nuance. Hexaco voegt een zesde dimensie toe en legt meer nadruk op eerlijkheid, bescheidenheid en moreel gedrag. De Big Five blijft wereldwijd de standaard en dat is met een reden.
In dit artikel zetten we de twee modellen naast elkaar. Je ontdekt waar ze in overeenkomen, waarin ze verschillen en welk model het beste past bij jouw doel; jezelf of anderen beter leren begrijpen.
Big Five in het kort
De Big Five is het meest onderzochte en gebruikte persoonlijkheidsmodel ter wereld. In plaats van je in te delen in een type meet dit model vijf eigenschappen waarop ieder mens ergens op een schaal scoort. Je bent dus niet iets, maar je neigt ergens naar en dat geeft veel meer nuance.
Dit zijn de vijf dimensies van de Big Five:
- Openheid voor ervaringen. Hoe nieuwsgierig en creatief ben je? Sta je open voor nieuwe ideeën en ervaringen?
- Consciëntieusheid. Ben je gestructureerd en doelgericht of juist flexibel en spontaan?
- Extraversie. Haal je energie uit sociale interacties of laad je juist op in je eentje?
- Meegaandheid. Hoe vriendelijk, empathisch en samenwerkingsgericht ben je?
- Neuroticisme. Hoe ga je om met stress en negatieve emoties?
Wat de Big Five uniek maakt is dat je niet in vooraf bepaalde hokjes wordt geplaatst. In plaats daarvan krijg je na het uitvoeren van een Big Five test een score op de 5 bovenstaande onderdelen. Dit zorgt voor een veel genuanceerder en realistischer beeld van iemands persoonlijkheid dan bij andere modellen. Dit is dan ook de reden dat het Big Five model veel wordt gebruikt voor coaching, recruitment en persoonlijke ontwikkeling.
Wat is Hexaco?
Hexaco is een persoonlijkheidsmodel dat sterk lijkt op de Big Five, maar een extra dimensie toevoegt, genaamd eerlijkheid en bescheidenheid. Daarmee maakt Hexaco ruimte voor eigenschappen als integriteit, oprechtheid en de neiging om macht of status te vermijden.
De zes dimensies van Hexaco zijn:
- Eerlijkheid / Bescheidenheid
- Emotionele stabiliteit
- Extraversie
- Vriendelijkheid
- Consciëntieusheid
- Openheid voor ervaringen
Hexaco ontstond begin jaren 2000 toen onderzoekers ontdekten dat in niet-westerse culturen nog een patroon opdook in hoe mensen elkaar beschrijven. Dat is namelijk de manier waarop iemand omgaat met macht, manipulatie en oprechtheid. Die dimensie bleek zo krachtig dat het model werd uitgebreid van vijf naar zes dimensies.
Hoewel Hexaco nog relatief nieuw is, wordt het steeds vaker gebruikt in wetenschappelijk onderzoek. Vooral bij studies naar ethisch gedrag, integriteit of narcisme.
De verschillen tussen Big Five en Hexaco
Op het eerste gezicht lijken beide modellen behoorlijk op elkaar. Toch zijn er een paar duidelijke verschillen die invloed hebben op hoe je persoonlijkheid geïnterpreteerd wordt. Hieronder zetten wij de belangrijkste verschillen tussen deze modellen voor je op een rijtje:
Hexaco heeft een extra eigenschap
Waar de Big Five werkt met vijf dimensies voegt Hexaco er een zesde aan toe, genaamd eerlijkheid en bescheidenheid. Deze dimensie meet in hoeverre iemand eerlijk, oprecht en niet-materialistisch is. Daarmee legt Hexaco sterker de nadruk op moreel gedrag dan de Big Five.
De definitie van eigenschappen verschilt
Hoewel de meeste eigenschappen overeenkomen, zijn de definities soms net anders. Zo is ‘vriendelijkheid’ (agreeableness) in Hexaco strenger gedefinieerd dan binnen de Big Five. Bij Hexaco draait het namelijk meer om verdraagzaamheid en vergevingsgezindheid terwijl het in de Big Five breder wordt opgevat.
Hexaco gaat verder in moreel gedrag
Hexaco wordt vaker gebruikt in onderzoek naar integriteit, altruïsme en dark traits zoals narcisme of machiavellisme. Het model biedt dus net wat meer handvatten als je specifiek kijkt naar ethisch of manipulatief gedrag.
Overeenkomsten tussen Big Five en Hexaco
Ondanks de extra dimensie in Hexaco zijn de modellen grotendeels vergelijkbaar. Dat is geen toeval, want het Hexaco model is gebouwd op dezelfde fundamenten als de Big Five. Hieronder zetten we de belangrijkste overeenkomsten tussen de Big Five en Hexaco op een rijtje:
Ze delen vijf van de zes eigenschappen
De eerste vijf dimensies van Hexaco komen vrijwel één-op-één overeen met die van de Big Five. Het gaat in dit geval om openheid, consciëntieusheid, extraversie, vriendelijkheid en emotionele stabiliteit. Daardoor zie je in de praktijk veel overlap in testresultaten.
Beide modellen zijn wetenschappelijk onderbouwd
Zowel de Big Five als Hexaco zijn ontwikkeld vanuit grootschalig onderzoek naar persoonlijkheid. Ze zijn gebaseerd op taalkundige analyse, statistiek en jarenlange validatie. Het zijn dus geen oppervlakkige modellen, maar degelijk onderbouwde raamwerken.
Beide modellen zijn geschikt voor serieuze toepassingen
Of het nu gaat om selectie, coaching, wetenschappelijk onderzoek of zelfinzicht. Beide modellen bieden voldoende diepgang en betrouwbaarheid om in professionele contexten te gebruiken. Het verschil zit vooral in focus en voorkeur.
Sterktes en zwaktes per model
Zowel de Big Five als Hexaco hebben hun sterke punten, maar ook hun beperkingen. Het kiezen van het juiste model hangt daarom af van wat je zoekt. Zoek je diepgaand inzicht of juist snelle en praktische toepasbaarheid? Hieronder een overzicht van de sterktes en zwaktes van beide modellen.
Sterktes van de Big Five
De Big Five heeft een aantal duidelijke voordelen die het model uniek maken:
- Wetenschappelijk onderbouwd. Het model is gebaseerd op decennia aan psychologisch onderzoek en wordt wereldwijd erkend als dé gouden standaard voor persoonlijkheidsanalyse.
- Genuanceerd en gedetailleerd. De Big Five meet persoonlijkheid op vijf dimensies, wat een compleet en betrouwbaar beeld oplevert.
- Breed inzetbaar. Of je nu een coach, HR-professional of leidinggevende bent, de Big Five biedt inzichten die toepasbaar zijn in verschillende contexten. Denk hierbij aan persoonlijke ontwikkeling, teamdynamiek en werving.
Zwaktes van de Big Five
Ondanks de sterke punten heeft de Big Five ook enkele nadelen:
Sterktes van Hexaco
Hexaco gaat dieper in op morele motivatie en ethisch gedrag.
- Unieke focus op eerlijkheid en bescheidenheid. Belangrijk bij integriteit, vertrouwen en dark traits.
- Nauwkeuriger bij bepaalde onderzoeksvragen. Vooral in studies naar narcisme of macht.
- Meer nuance binnen bestaande dimensies. Vooral binnen ‘vriendelijkheid’ en ‘emotionele stabiliteit’.
Zwaktes van Hexaco:
Ondanks de sterke punten heeft Hexaco ook enkele nadelen:
- Minder bekend in het werkveld. Wordt minder vaak toegepast buiten wetenschappelijk onderzoek.
- Iets lastiger te interpreteren voor de gemiddelde gebruiker. Door extra dimensie en subtielere verschillen.
Aan de slag met inzichten uit de Big Five persoonlijkheidstest
Wat maakt jouw persoonlijkheid uniek? De Big Five persoonlijkheidstest van Persoonlijkheid.nl helpt je om beter te begrijpen wie je bent en hoe je in verschillende situaties reageert.
Na het invullen van de test ontvang je direct je persoonlijke blauwdruk met jouw scores op de vijf dimensies. Dit rapport legt niet alleen uit wie je bent en wat je kunt, maar helpt je ook om het vervolgens te vertalen naar de praktijk. In je persoonlijke en professionele leven.
Wil jij je persoonlijke blauwdruk claimen en ontdekken hoe je jouw sterke kanten nog beter benut? Doe de test en haal het beste uit jezelf.
Veelgestelde vragen
Wat is het belangrijkste verschil tussen de Big Five en Hexaco?
Hexaco voegt een extra dimensie toe aan het Big Five model, genaamd eerlijkheid en bescheidenheid. Die eigenschap zegt iets over hoe oprecht, bescheiden of machtsgericht iemand is. Verder zijn de eerste vijf eigenschappen grotendeels vergelijkbaar. Al zijn sommige definities iets anders uitgewerkt.
Is Hexaco betrouwbaarder omdat het meer eigenschappen meet?
Niet automatisch. Meer eigenschappen betekent niet per se beter inzicht. De Big Five is krachtig omdat het kernachtig en bewezen effectief is. Hexaco biedt meer nuance bij morele thema’s, maar de Big Five is breder inzetbaar in het dagelijks werk en leven.
Welk model is beter voor coaching of zelfontwikkeling?
De Big Five. Het is praktisch, overzichtelijk en sluit goed aan bij gedrag in werksituaties. Hexaco is interessant bij vragen rondom integriteit of moraliteit, maar wordt minder vaak gebruikt in coaching of HR-contexten.
Kan ik beide modellen combineren?
Dat kan, maar het is meestal niet nodig. De Big Five geeft een compleet beeld van persoonlijkheid zonder extra complexiteit. Als je specifiek iets wilt weten over eerlijkheid, integriteit of dark traits kun je aanvullend naar Hexaco kijken, maar voor de meeste toepassingen is de Big Five ruim voldoende.
