Persoonlijkheidstesten worden steeds vaker gebruikt om jezelf, je team of je klanten beter te begrijpen. Misschien heb je er al eens eentje ingevuld uit nieuwsgierigheid of om te ontdekken hoe jij in elkaar zit, maar lang niet elke test kijkt op dezelfde manier naar persoonlijkheid. Daarbij is lang niet elke test even betrouwbaar.
Zowel de Big Five als 16PF gaan verder dan oppervlakkige types of hokjes. Ze meten eigenschappen op schaal en worden serieus genomen binnen de psychologie. Toch kijken beide modellen op totaal verschillende manieren naar persoonlijkheid.
Welke test past beter bij wat jij wilt weten? In dit artikel vergelijken we beide modellen en leggen we uit wanneer je welke test het beste kunt gebruiken.
Big Five in het kort
De Big Five is het meest onderzochte en gebruikte persoonlijkheidsmodel ter wereld. In plaats van je in te delen in een type meet dit model vijf eigenschappen waarop ieder mens ergens op een schaal scoort. Je bent dus niet iets, maar je neigt ergens naar en dat geeft veel meer nuance.
De vijf eigenschappen die de Big Five meet zijn:
- Openheid voor ervaringen. Hoe nieuwsgierig en creatief ben je? Sta je open voor nieuwe ideeën en ervaringen?
- Consciëntieusheid. Ben je gestructureerd en doelgericht of juist flexibel en spontaan?
- Extraversie. Haal je energie uit sociale interacties of laad je juist op in je eentje?
- Meegaandheid. Hoe vriendelijk, empathisch en samenwerkingsgericht ben je?
- Neuroticisme. Hoe ga je om met stress en negatieve emoties?
Wat de Big Five uniek maakt is dat het model gebaseerd is op tientallen jaren wetenschappelijk onderzoek en dat het ook in de praktijk verrassend toepasbaar blijkt. Of je nu een team samenstelt, een sollicitatie beoordeelt of jezelf beter wilt leren begrijpen: de Big Five geeft betrouwbare inzichten over je persoonlijkheid die je direct kunt toepassen.
Wat is 16PF?
16PF staat voor de 16 Personality Factors, een persoonlijkheidsmodel dat is ontwikkeld door psycholoog Raymond Cattell. Waar de Big Five werkt met vijf brede eigenschappen doet 16PF juist het tegenovergestelde. 16PF zoomt namelijk in op zestien specifieke persoonlijkheidstrekken die samen een gedetailleerd beeld moeten geven van iemands persoonlijkheid.
Voorbeelden van deze factoren zijn:
- Warmte
- Dominantie
- Emotionele stabiliteit
- Regelgerichtheid
- Abstract denken
- Sociale angst
- Zelfvertrouwen
Elke factor wordt afzonderlijk gemeten op een schaal van laag naar hoog. De gedachte hierachter is dat hoe meer je persoonlijkheid uiteenrafelt in losse bouwstenen, hoe preciezer je gedrag kunt voorspellen.
Het model biedt veel detail, maar dat maakt het ook wat lastiger om te interpreteren zonder psychologische achtergrond. Zeker in vergelijking met de Big Five die net wat toegankelijker is in gebruik.
De verschillen tussen Big Five en 16PF
De Big Five en 16PF lijken op het eerste gezicht misschien vergelijkbaar, want ze meten beide je persoonlijkheid op basis van eigenschappen in plaats van types. Daarnaast zijn beide modellen ook wetenschappelijk onderbouwd. Toch kennen beide modellen ook wel delijk verschillen.
Hieronder zetten we daarom de belangrijkste verschillen tussen de Big Five en 16PF op een rijtje.
Big Five is overzichtelijk en 16PF gaat de diepte in
De Big Five werkt met vijf overkoepelende eigenschappen die samen een helder en compleet beeld geven van iemands persoonlijkheid. Dat maakt het model niet alleen wetenschappelijk betrouwbaar, maar ook makkelijk te gebruiken in de praktijk. Of je nu werkt in HR, coaching, teamontwikkeling of communicatie.
16PF zoomt in op zestien losse factoren die ieder een specifiek aspect van gedrag beschrijven. Dit levert veel detail op, maar maakt het geheel ook snel onoverzichtelijk. De kans is groot dat je zonder psychologische achtergrond verdwaalt in de nuance en dat gaat ten koste van de toepasbaarheid van dit model.
Big Five is gemakkelijk praktisch toepasbaar
De Big Five is ontwikkeld met het oog op brede inzetbaarheid waardoor het zowel wetenschappelijk als praktisch toepasbaar is. De resultaten uit de test zijn begrijpelijk en direct bruikbaar. Ook als je geen psychologische achtergrond hebt.
16PF vraagt om een getraind oog. De uitkomsten zijn minder intuïtief, omdat het model zoveel losse factoren bevat. Hierdoor wordt het model vooral gebruikt in gespecialiseerde omgevingen zoals assessmentbureaus of klinische settings en minder in alledaagse werksituaties.
Verschil in opbouw
De Big Five is ontstaan uit taalonderzoek. Ze hebben uitgezocht hoe mensen elkaar wereldwijd beschrijven en door die aanpak is het model herkenbaar, universeel en goed aansluitend op de praktijk.
16PF is opgebouwd vanuit de statistiek. Ze hebben hierbij vooral gekeken naar persoonlijkheidskenmerken en die zijn via factoranalyse teruggebracht tot zestien clusters. Deze benadering is technisch sterk, maar minder toegankelijk voor wie zoekt naar herkenning en praktische toepasbaarheid.
De impact van de testresultaten verschilt
Het Big Five-profiel is compact, duidelijk en direct toepasbaar in de praktijk. In de meeste gevallen direct met een concrete vertaling naar gedrag, samenwerking of leerstijl. De profielen van 16PF zijn technischer en vragen vaak om extra toelichting vanuit een specialist, zodat je hier vervolgens zelf mee aan de slag kunt.
Wie dus op zoek is naar een persoonlijkheidsmodel dat inhoudelijk klopt én in de praktijk echt iets oplevert, kan het beste kiezen voor de Big Five.
Overeenkomsten tussen Big Five en 16PF
Hoewel de Big Five en 16PF elk op hun eigen manier naar persoonlijkheid kijken en grote verschillen kennen, kennen ze ook enkele overeenkomsten. Hieronder zetten we de drie belangrijkste overeenkomsten tussen de Big Five en 16PF op een rijtje.
Geen hokjes, maar metingen op schaal
Zowel de Big Five als 16PF meten persoonlijkheid aan de hand van eigenschappen waarop je een score krijgt op schaal. Je bent dus niet dit of dat, maar je neigt op verschillende persoonlijkheidstrekken naar een bepaalde kant. Dit levert aanzienlijk meer nuance op dan tests die met types of kleuren werken.
Gebaseerd op factoranalyse
Beide modellen zijn ontwikkeld via factoranalyse(een statistische methode om patronen te ontdekken in grote hoeveelheden data). Zowel de Big Five als 16PF zijn dus niet ‘bedacht’, maar opgebouwd op basis van echte gedrags- en taaldata. Dit maakt ze beide een stuk betrouwbaarder dan tests die puur gebaseerd zijn op theorie of intuïtie.
Gericht op eigenschappen en niet op types
In tegenstelling tot andere populaire persoonlijkheidsmodellen als DISC of MBTI, delen de Big Five en 16PF mensen niet in op vaste types. Ze gaan uit van eigenschappen die in meer of mindere mate aanwezig zijn binnen iemands persoonlijkheid. Dit is een benadering die veel nauwkeuriger aansluit bij hoe mensen echt in elkaar zitten.
Sterktes en zwaktes per model
Zowel de Big Five als 16PF hebben hun sterke punten, maar ook beperkingen. Het kiezen van het juiste model hangt af van wat je zoekt. Zoek je diepgaand inzicht of juist snelle, praktische toepasbaarheid? Hieronder een overzicht van de sterktes en zwaktes van beide modellen.
Sterktes van de Big Five
De Big Five heeft een aantal duidelijke voordelen die het model uniek maken:
- Wetenschappelijk onderbouwd. Het model is gebaseerd op decennia aan psychologisch onderzoek en wordt wereldwijd erkend als dé gouden standaard voor persoonlijkheidsanalyse.
- Genuanceerd en gedetailleerd. De Big Five meet persoonlijkheid op vijf dimensies, wat een compleet en betrouwbaar beeld oplevert.
- Breed inzetbaar. Of je nu een coach, HR-professional of leidinggevende bent, de Big Five biedt inzichten die toepasbaar zijn in verschillende contexten. Denk hierbij aan persoonlijke ontwikkeling, teamdynamiek en werving.
Zwaktes van de Big Five
Ondanks de sterke punten heeft de Big Five ook enkele nadelen:
- Complexiteit. Door de diepgang kan het model overweldigend zijn voor mensen die snel praktische inzichten willen.
- Tijdsinvestering. Het invullen en interpreteren van de test vraagt meer tijd dan bij eenvoudigere modellen zoals DISC of MBTI.
Sterktes van het 16PF-model
Het 16PF-model geeft een uitgebreid beeld van iemands persoonlijkheid en wordt vooral gebruikt in professionele testsituaties:
- Veel detail. 16PF kijkt naar zestien losse eigenschappen en gaat daarmee dieper dan de meeste andere modellen.
- Ruimte voor subtiele verschillen. Denk aan zaken als gevoeligheid, zelfvertrouwen of de neiging om afstand te houden in sociale situaties.
- Vaak ingezet voor professionele doeleinden. Bijvoorbeeld bij loopbaantests of psychologische onderzoeken waar nauwkeurigheid belangrijk is.
Zwaktes van 16PF
Hoewel het 16PF model sterke punten heeft kent het ook enkele zwaktes:
- Moeilijker te begrijpen. De testresultaten zijn uitgebreid, maar zonder psychologische kennis lastig te interpreteren.
- Beperkt bruikbaar in de praktijk. 16PF wordt zelden gebruikt in coaching, teams of persoonlijke ontwikkeling. Daar sluit het model simpelweg minder goed op aan.
- Weinig herkenning. De losse eigenschappen voelen vaak abstract of technisch aan waardoor het voor mensen minder bruikbaar voelt in het dagelijks werk.
Als je zoekt naar een model dat duidelijk en toepasbaar is, en tegelijkertijd inhoudelijk klopt, dan maak je met een Big Five persoonlijkheidstest een betere keuze!
Aan de slag met inzichten uit de Big Five persoonlijkheidstest
Wat maakt jouw persoonlijkheid uniek? De Big Five persoonlijkheidstest van Persoonlijkheid.nl helpt je om beter te begrijpen wie je bent en hoe je in verschillende situaties reageert.
Na het invullen van de test ontvang je direct je persoonlijke blauwdruk met jouw scores op de vijf dimensies. Dit rapport legt niet alleen uit wie je bent en wat je kunt, maar helpt je ook om het vervolgens te vertalen naar de praktijk. In je persoonlijke en professionele leven.
Wil jij je persoonlijke blauwdruk claimen en ontdekken hoe je jouw sterke kanten nog beter benut? Doe de test en haal het beste uit jezelf.
Veelgestelde vragen
Wat is het belangrijkste verschil tussen de Big Five en 16PF?
De Big Five meet vijf brede eigenschappen die veel zeggen over hoe iemand denkt, voelt en zich gedraagt. 16PF meet zestien meer specifieke kenmerken. Daardoor is 16PF gedetailleerder, maar ook lastiger te interpreteren. De Big Five biedt juist overzicht en is makkelijker toepasbaar in de praktijk. Daarbij is de Big Five de gouden standaard als het gaat om persoonlijkheidsanalyses.
Is 16PF betrouwbaarder omdat het meer eigenschappen meet?
Niet per se. Meer eigenschappen betekent niet automatisch meer inzicht. De Big Five is juist krachtig omdat het de kern van iemands persoonlijkheid meet op een manier die zowel wetenschappelijk als praktisch onderbouwd is.
Welk model is beter voor coaching of teamontwikkeling?
De Big Five, omdat het model overzichtelijk is en goed aansluit bij gedrag in werksituaties, wordt het vaak gebruikt in coaching, HR en leiderschapsontwikkeling. 16PF wordt vooral gebruikt in assessments en is minder geschikt voor dagelijks gebruik.
Kan ik beide modellen combineren?
In theorie wel, maar in de praktijk is het meestal niet nodig. De Big Five is breed genoeg om persoonlijkheid goed in kaart te brengen, zonder dat je extra tests hoeft te gebruiken. Bovendien kun je de uitslagen van verschillende testen niet zo een op een naast elkaar leggen.
